در سالهای 60 و 70 به نظر می رسید كه فرهنگ هتل سازی به انتها رسیده باشد. هتل آپارتمان های بی روح و معجون هایی چون هتل های زنجیره ای در بازار حاكم بودند.
هتل که زمانی بعنوان محیطی مجلل (قصر مانند) برای شکل دهی اوقات خوش شناخته می شد, اقبال عمومی را از دست داده بود. تا اینكه در اواسط دهه 80 این سنت شكسته شد یا حداقل به صورت نسبی از بین رفت.
در سال 1984 یان شریگر1 هتل مورگانز 2 را در منهتن, نیویورک افتتاح کرد (تصاویر 1-3). مبلمان و دکوراسیون متمایز آن که توسط طراح فرانسوی آندره پوتمن3 طراحی شده بود استانداردهای جدیدی را ایجاد کرد.
ایده - طراحی هتل- متولد شده بود. هتلهای کوچک و شیک شکل گرفته در سالهای اولیه, منجر به طراحی هتل هادسن4 با 824 تخت (تصویر7) توسط استارک5 گردید, که در سال 2000 افتتاح شد. استارک و شریگر متوجه شدند که برای موفقیت یک هتل در جذب مشتریان شهری، فضاهای عمومی آن نقش تعیین کننده ای دارند.
در هتل هادسن كلوپ ها و رستوران ها و بارها در طبقات فوقانی هتل قرار گرفته اند. پله های برقی مسافرین را به سمت پذیرش راهنمائی می كنند كه این قسمت دارای آلاچیق و باغچه می باشد.
بدون شک توجه بیشتر به معماری و طراحی از زمان جهانی شدن پست مدرن به وسیله پدیده تعداد ستاره ها (ارزش هتل) همگام شد.
در این دوره طراحی، هتل ها تنوع گسترده ای پیدا کرد. به دنبال آن پروژه های قابل توجهی خلق شد از قبیل:
دی هی هتل در نیس 6 در سال 2003 که معماران آن یکی از شاگردان استارک بود (تصاویر 4-6).
هتل استراف در میلان7 در سال 2003 (تصویر 8)
هتل سمیرامیس در آتن8 در سال 2004 (تصویر 9 و10)
کیو هتل در برلین9 در سال 2004 (تصویر 11 و12)
هتل دومو در ریمینی 10 در سال 2006
اوج این طراحی ها در هتل پوئرتا آمریکا11 , در مادرید اسپانیا (تصویر 13-15) آشكار شد که ساخت آن در پایان سال 2005 خاتمه پذیرفت. برای طراحی هتل, تعداد 18 نفر از معماران برگزیده, زیر نظر ژان نول 12 معمار فرانسوی كار كردند تا بهترین سلیقه های روز را پیاده كنند.
در طراحی این هتل معماران نامبرده، در زیر پا گذاشتن قواعد, آزادی عمل داشتند و تجربیات جدیدی را به كارگرفتند. به این صورت طراحی هتل از قید قراردادها آزاد شد و بیشتر به سلیقه ها و خلاقیتها تكیه كرد.
تغییر فكر در طراحی هتل های زنجیره ای
هتلهای جدید شکل گرفته با طراحی طبقات فانتزی (شیك) می توانند بعنوان یک جایگزین برای هتلهای قدرتمند زنجیره ای شرکتهای بین المللی, که در جستجوی یک برند قابل شناسایی در تمام دنیا هستند, دیده شوند. برای هتلهای زنجیره ای که معمولاً در طراحی پلان طبقات تفاوت زیادی بین اتاقهای مختلف نیست و دكوراسیون لابی و رستوران شبیه یكدیگر می باشند، علاوه بر کاهش هزینه ها, این استدلال نیز می تواند مطرح شود که بازتاب کننده سلیقه مشتریانی هستند که به هیچ نوع غافلگیری جدید در طرح فضاهای هتل علاقمند نیستند.
این موضوع در جدایی سنتی بین تفکر هتلداران و معماران, نهفته است. بعنوان مثال, در مرحله طراحی هتل پارک هایت13 در زوریخ (2005) , طراحی فضاهای عمومی و اتاقها از شرکت طراح مجموعه گرفته شد و به یک شرکت معماری داخلی آمریکایی واگذار گردید.
گرچه در این دوران, مشاهده می شود که حتی هتلهای زنجیره ای در نحوه برخورد خود با این مساله تجدید نظر می نمایند. چنانچه اخیراً ماتیو تان14 که مسئول همه هتلهای جدید گروه رادیسون-ساس15 شد، طراحی هر بخش از هتل بوسیله یک طراح را جایگزین استفاده از یک سیستم طراحی واحد و سرتاسری نمود.
چنانچه در هتل 428 اتاقه اش در فرانکفورت 16 که توسط جان سیفرت17 از لندن طراحی شده بود, معماری داخلی فضاهای عمومی و رستوران ها را به آدام دی. تیانی18 سپرد و اتاقها و بخشهای آب درمانی19 را خودش (ماتیو تان) طراحی نمود. (تصاویر 16 – 22) اساس طراحی این هتل بر ایده ای جدید تكیه داشت، كه طی آن چهار تیپ مختلف اتاق با چهار طرح متفاوت پیشنهاد شد. در این طراحی جدید هر مسافری قادر بود طبق سلیقه خودش یك تیپ را انتخاب كند.
تیپ های مختلف که هر یک در چهار طبقه اجرا شده است عبارتند از:
- تیپ فریبنده
- تیپ راحت با رنگ آمیزی شاد
- تیپ شیك
- تیپ امروزی
هتلهای گروه رادیسون-ساس از نوع "هتلهای کاری20 "می باشند و اتاقهای آن دارای صبحانه، اینترنت، خدمات اتوكشی، مینی بار، روم سرویس 24 ساعته و تلویزیون كارتی است.
خواسته های جدید
بدون شک, تغییر عمده ای كه در دهه های اخیر در دنیای هتل به وجود آمده است، توسعه یافتن و به روز شدن فضاهای عمومی هتل در کنار پیش بینی تدارکات خدماتی اضافه تر می باشد. امروزه در كنار رستــوران و نشیمنهای عمومی, امكانات بیشتری مورد درخواست مشتریان است. برای مثال تسهیلاتی برای تندرستی و ورزش در هتلها امروزه غیرقابل چشم پوشی می باشد. مسلماً منظور از این انتظارات استخرهای سرپوشیده کلاسیک که با هزینه زیاد نگهداری می شدند نمی باشد, بلکه فضایی حداقل متشکل از یک استخر کوچک, وسایل ورزشی و سالن بدنسازی می باشد.
در سالهای اخیر سلامتی بعنوان بازار بزرگ آینده تلقی گردیده و بسیاری از هتلها در این مورد سرمایه گذاری کرده اند.
در سال 2005 هتل کسل21 در یکی از ریزورتهای قدیمی واقع در سوئیس پس از بازسازی هتل و اتاقها به صورت مدرن, افتتاح گردید و مهمتر از همه دارای یک مجموعه جالب حمام 22 است که توسط بن ون برکل23 و دفتر کارش به نام یو.ان. استودیو24 طراحی شده است. (تصاویر 23 الی 25)
قبل از آنکه این مكان در تملك صاحبان جدید درآید تنها مراجعین آن اسكی بازها و مسافرین گذری بودند. مالكین جدید از ابتدا سعی كردند به وسیله ترتیب دادن جشنهای هنری شهرنشینان را به این محل جلب كنند. از آن پس ورزشكاران (زمستانی) تنها 10% متقاضیان هتل را تشكیل می دادند.
افزایش ایجاد امکانات ورزشی و تندرستی در رابطه با رشد تمایل عمومی به دستیابی به آمادگی جسمانی و سلامتی می باشد, ولی نکته دیگر آن امکان انجام این فعالیتها در تمام فصول سال می باشد. همچنین گوناگونی خدمات هتل باعث کاهش ریسک اقتصادی می گردد.
نمونه ای دیگر مجموعه "آب- درمانی برگوس" 25 طراحی شده توسط ماریو بوتا 26 می باشد که در اواخر سال 2006 در آروسا27 , در مجاورت شوگن گرند هتل28 معروف, افتتاح گردید. (تصاویر 26-30)
هتل بل وو29 واقع در آدل بودنِ سوئیس، نیز بوسیله معماران باسلی بوشنر برانلر30 بازسازی گردیده است و همانگونه که مدیر هتل در مصاحبه ای ضرورت وجود امکانات مربوط به سلامتی و تندرستی را بعنوان فعالیتهای خارج از فصل (اسکی) برای بهره برداری هر چه بهتر از هتل بیان می كند, امکانات هتل, در سال 2001 با ایجاد یک استخر شنای آب گرم در هوای آزاد، سالنهای بدنسازی ، انستیتوهای زیبائی و ... تکمیل شده است. با افزودن رستورانهایی با جذابیتهای غذایی نیز یک حمایت کننده ثانویه برای اقتصاد هتل ایجاد شد (تصاویر 31-36) .
چند منظوره كردن
چند منظوره کردن عملکردها در هتلهای مدرن برای توسعه فعالیتها و افزایش بازده آنها می باشد. این کار در گذشته با ترکیب رستوران با هتل، با موفقیت انجام شده است. به هر حال مجموعه هایی که از ترکیبی از خدمات هتلی, تنوع غذایی, فضاهای کنفرانسی, امکانات ورزشی و تأمین سلامتی و سایر تسهیلات ایجاد شده اند, مسلماً از توانایی های بالقوه (پتانسیل) بیشتری برخوردار هستند.
هتلها در مکانهایی ساخته می شوند که رویدادهای عمومی مهم واقع می شوند. بعنوان مثال در یک هتل کنفرانسی فضاهای مورد نیاز برای چنین عملکردی ممکن است با فضاهای هتل ترکیب شود و یا ساختمان هتل در کنار یک مجموعه مرکز کنفرانس احداث شود.
معمولاً در گروه بندی هتل های چهار ستاره, هتل های کنفرانسی, جزء ساختمانهای شهری به حساب می آیند. از طرف دیگر هتلهای مخصوص برگزاری سمینارها و کنفرانس ها می توانند در یک منطقه دنج بیرون شهری فعالیت کنند. مزیت چنین مجموعه هایی برای سازمان دهندگان این است که فعالیتهای مهمی در نزدیکی آن وجود ندارد که باعث کاهش توجه شرکت کنندگان به برنامه های پیش بینی شده گردد. عملکردهایی مانند مراکز خرید, تئاتر و موسیقی و سایر تسهیلات اوقات فراغت می تواند برای ایجاد جاذبه بیشتر در کنار این مجموعه ها احداث شود.
در برخی موارد فرآیند "موضوعی" کردن هتل بخوبی عمل می نماید. یک نمونه جدید از این مورد ساختمان "کولوسئو" 31 در نزدیکی یورو پارک راست در آلمان می باشد که به تقلید از "کلوسئوم" 32 شهر رم ولی با کاربری هتل ساخته شده است (تصاویر 37-39).
در حقیقت پارکهای موضوعی آمریکایی باعث بوجود آمدن هتلهای موضوعی شدند, که از پایان دهه 1980 تاکنون گسترش بسیار زیادی داشته اند.
هتل لوید34 در محوطه بندر شرقی آمستردام یک حالت ترکیبی را مطرح می کند که می تواند از راههای غیر معمول به نتیجه قابل قبولی دست یابد. ایده اولیه آن ایجاد نوعی هتل بودکه دارای پیام فرهنگی باشد, افراد علاقمند به هنرها بتوانند یکدیگر را در این مکان در یک محیط غیر رسمی و آسوده ملاقات کنند (تصاویر 40 تا 47). برای این منظور گروه ام.وی.آر.دی.وی.35 یک ساختمان قدیمی را که قبلاً بعنوان خوابگاه مهاجرین مورد استفاده قرار می گرفت تبدیل به هتل نمود. این هتل شامل 117 اتاق است که در گروههای 1 تا 5 ستاره دسته بندی شده اند. این دسته بندی مربوط به اندازه و دکوراسیون اتاق می باشد و بر این اساس قیمت اتاقها متفاوتند.
طراحی مدرن معماری داخلی هتل بوسیله تعدادی ازهنرمندان سرشناس هلند36 انجام گرفته است. همچنین ون لیشوت37 با نصب قطعات سه جزئی پیش ساخته از جنس پلی استر, واحدهای بهداشتی اتاقهای خواب را ایجاد کرده است.
حالتهای ترکیبی برای هتلداران جذابیت بیشتری دارد زیرا بیشتر از یک زمینه برای پشتیبانی مالی هتل و ایجاد جذابیت و افزایش تعداد مهمانان هتل فراهم می شود. یک استراتژی جدید، ساخت و فروش آپارتمان مسکونی در مجاورت یا در ترکیب با ساختمان هتل می باشد. اغلب اعتبار مالی که از این راه فراهم می شود, سرمایه مورد نیاز برای بازسازی هتلهای موجود را فراهم می آورد.
یک مثال دیدنی از این حالت پروژه هرزوگ و دمورن38 برای توسعه هتل شاتزالپ39 در سوئیس بوسیله یک برج شامل واحدهای مسکونی و اتاقهای هتل می باشد. (تصاویر 48 – 53)
هتل ریگیبلیک40 که در سال 1901 در زوریخ احداث شده بود در سالهای 2005-2004 بعنوان بخشی از هتل زوریخبرگ41 توسط سومی 42 مورد بازسازی قرار گرفت (تصاویر 54 تا 56). علاوه بر یک رستوران, هفت آپارتمان به وسعت 45 تا90 مترمربع برای مهمانان که قصد اقامت طولانی تر را داشتند و محیط های مأنوس تری را به فضاهای بی هویت هتلها ترجیح می دادند, ایجادگردید.
"آپارتمانهای دارای خدمات 43 " می توانند با کاربری هتل ترکیب شوند (یا از آن جدا باشند). مزیت این اتاقهای فراکلاسیک در هتلها, فضای بهتری است که تأمین می کنند و (به لطف آشپزخانه کوچک داخل اتاق) امکاناتی که برای پذیرایی شخصی44 ارائه می کنند.
می توان مشاهده کرد که امروزه مرز میان هتلها و شبه هتلها 45 کم رنگتر شده است. کار اصلی (سنتی) شبه هتلها شکلهای مختلفی از انواع اقامت, از خانه های تعطیلاتی و سایت های کمپ تا اقامتهای دسته جمعی و خوابگاههای جوانان را در بر می گیرد. یکی از نمونه های آن, خانه هایی است که برای مدت زمانی مشخص به مهمان واگذار می شوند و توسط خدمات نگهداری و نگهبانی با هتل مرتبط می گردند. یک بازار رو به رشد برای تسهیلات پاراهتلها اقامت شهروندان سالمند می باشد.
در زمانهای اخیر, پیش بینی تدارکات برای بخش مجلل, تمایلات جدیدی را ایجاد کرده است, برای مثال گروه هتل کمپینسکی 46, زندگی جدیدی را در ساختمانهای قدیمی آب درمانی در هلینگندم47 , آلمان ایجاد کرده است (تصویر 58 و59). در زوریخ, نورمن فاستر در حال گسترش دادن گرند هتل دولدر48 به یک "ریزورت شهری" دارای مرکز کنگره, می باشد (تصویر 60).
هرچند, حضور بی مانع و بدون محدودیت فراوانی و تجمل در هیچ کجا بیش از امارات متحده عربی, قابل مشاهده نیست. هتل برج العرب در دبی نمونه ای از یک پدیده هتل می باشد که از یک هتل پنج ستاره بسیار فراتر رفته است (تصویر 61). از نمونه های عجیب تر پروژه هیدروپلیس طراحی شده توسط یک معمار آلمانی49 می باشد که پیشنهاد یک ریزورت عظیم در زیر آب در دریای دبی را می دهد. (تصویر 62)
از سوی دیگر, بازار هتلهای ارزان قیمت نیز شاهد دستاوردهای جدیدی می باشد. پس از آنکه هتلهای زنجیره ای ارزان قیمت مانند فورمولا150 و اتاپ51 توانستند با موفقیت اتاقهای استاندارد شده, ساده و مجهز خود را سازماندهی کنند, خط هوایی ارزان قیمت ایزی جت 52 وارد بازار هتلداری و پذیرایی شد. اولین ایزی هتلها در لندن و باسل افتتاح شدند و برخلاف زنجیره های ارزان قیمت، این ساختمانهای جدید در مکانهای جذاب مرکز شهرها قرار گرفته اند. اتاقهای آنها کوچک و به حداقلهای ضروری محدود شده اند, اما از لحاظ طراحی کاملاً قابل قبولند (تصاویر 63 و 64).
یک ایده دیگر نیز در انگلستان با نام "یوتل"53 توسعه یافت (تصویر 66-68). یوتل ها از سلولهای (اتاقکها) جادار و استاندارد شده ای تشکیل می شوند که می توانند در یک ردیف با هم ترکیب شوند. این فرمی پیشرفته تر از کپسول هتلها می باشد که از سال 1970 در ژاپن شکل گرفتند و در درجه اول برای مسافرین کاری که آخرین قطار به شهرشان را از دست داده اند, پیش بینی شده اند.
یکی از شناخته شده ترین هتلها از کپسول هتلها, گرین پلازا شینیوکو 54 در توکیو می باشد (تصویر 65). که در آن 3 جعبه خواب مینیمال بر روی هم قرار گرفته اند و تنها بوسیله یک پرده از راهرو پوشیده می شوند.
میان ایده های جدید توسعه یافته برای نسلهای جدید, مهمانخانه های اقامتی در سلرینا 55 در نزدیکی سنت موریتز56 , سوئیس طراحی شده توسط شرکت معماری فانزون57 در سال 2006 می باشد, که در آن مهمانان می توانند- بنا بر بودجه شان- در کیسه خواب خودشان در یک اتاق 12 نفره و یا در یک خانه کوچک جادار و راحت بخوابند. سیاست مشابهی در رایدرز پالاس هتل58 در لاکس59 , سوئیس در سال 2001 توسط رنه میرهوفر60 , پیش گرفته شد. که در این هتل در کنار اتاقهای 4 تا 7 نفره, فضاهای عمومی و سوئیتهای دو نفره نیز عرضه می شوند (تصاویر 55-58). هتلهای ارزان قیمت, گرایش به داشتن بزرگترین رشد در بازار هتل (حداقل در آلمان) در ده سال آینده دارند. در حال حاضر در آلمان هتلهای ارزان قیمت تنها 3% از بازار را تشکیل می دهند. پیش بینی ها نشان می دهند که این رقم تا سال 2010 به 25% و تا 2015 حتی به 30% خواهد رسید.
ترجمه : مهندس محمود دادمنش - مهندس آویده دادمنش
فصلنامه مهندس مشاور - شماره 42 - زمستان 87
- Ian Schrager
- Morgan, Manhattan
- Andree Putman
- Hudson
- Starck
- The Hi Hotel By Matali Crasset ,Nice, France
- Hotel Straf By Vincenzo de Cotiis, Milan, Italy
- Semiramis By Karim Rashid Athens, Greece
- Q! , BY The Graft Architectural Team, Berlin, Germany
- Duomo, By Ron Arad, Rimini, Italy
- Puerta America
- Jean Nouvel
- Park Hyatt Hotel
- Matteo Thun
- Radisson SAS
- Frankfurt-Bockenheim
- John Seifert
- Adam D. Tihany
- Spa
- Business Hotels
- Hotel Castell
- Hamam
- Ben Van Berkel
- UN Studio
- Spa Bergoase
- Mario Botta
- Arosa
- Tschuggen grand Hotel
- Hotel Bellevue , Adelboden
- Buchner Brundler
- Colosseo
- Euro Park Rust, Germany
- Colosseum
- The Lloyd Hotel
- MVRDV
- Hella Jongerivs , Richard Hutten & Marcel Wanders
- Joep Van Lieshout
- Herzog & De Meuron
- Schatzalp
- Rigiblick
- Zurichberg
- Burkhalter Sumi
- Serviced apartments
- (self catering)
- Para Hotel
- The Kempinski group
- Heiligendamm
- The Grand Hotel Dolder
- Joachim Hauser
- Formule 1
- Etap
- EasyJet
- Yotel
- Green Plaza Shinjuku
- Celerina
- St. Moritz
- Fanzun
- Riders Palace Hotel
- Laax
- Rene Meierhofer